Hội thi gói bánh thờ làng Gượm

Vị trí: xã Cần Kiệm, Thạch Thất, Hà Nội

Lễ hội mùa xuân của làng Gượm (tức làng Phú Đa, xã Cần Kiệm, Thạch Thất, Hà Tây) được mở vào ngày 11, 12 và 13 tháng Giêng hàng năm. Ngày hội mở ra rất nhiều cuộc thi và các trò vui đầy chất thượng võ như: Thi gà thờ, thi bánh chưng thờ, thi đấu vật, thi têm trầu cánh phượng...Riêng cuộc thi bánh chưng thờ khá phức tạp.

Lễ hội mùa xuân của làng Gượm (tức làng Phú Đa, xã Cần Kiệm, Thạch Thất, Hà Tây) được mở vào ngày 11, 12 và 13 tháng Giêng hàng năm. Ngày hội mở ra rất nhiều cuộc thi và các trò vui đầy chất thượng võ như: Thi gà thờ, thi bánh chưng thờ, thi đấu vật, thi têm trầu cánh phượng...Riêng cuộc thi bánh chưng thờ khá phức tạp.

Thi luộc gà

Theo sự tích thành hoàng thờ ở đình làng Phú Đa thì Nguyễn Kính là tướng của nhà Mạc, ông có tài thao lược đã được vua Mạc phong tước Quận công, thái úy Tây Kỳ Vương thượng Trụ Quốc; khi về hưu, ông được phong ấp ở làng Phú Đa. Khi Trịnh Tùng đem quân đánh nhà Mạc, trận chiến ác liệt ở Bún Thượng, tuy đã về hưu nhưng Nguyễn Kính đã chiêu mộ quân sỹ để kéo lên giúp nhà Mạc chống lại Trịnh Tùng. Trước khi ra quân, ông triệu tập nhân dân ở 2 làng Phú Đa và Phú Lễ và tuyên bố rằng, nếu “đánh thắng thì cho dân nhờ, còn nếu bại thì nhờ dân”. Ông gửi lại bà mẹ nhờ dân nuôi dưỡng.

Hàng ngày, dân 2 làng thường gói bánh chưng và làm món rau cần nộm bún để biếu bà. Trận đánh ở Bún Thượng quân Mạc thua to, Nguyễn Kính bị chém, thi thể của ông trôi theo sông Tích về đến đoạn sông giữa 2 làng Phú Đa và Phú Lễ thì dạt vào bờ, sóng đánh đưa vào đến chân núi Miễu. Nhân dân làng Phú Đa vớt lên núi để hôm sau chôn cất. Nhưng sáng hôm sau ra xem thì mối đã đùn đắp lên thi thể của ông thành một chiếc gò đất lớn. Nhân dân giữ nguyên đất mối, sau đó có một khu rộng lớn đã mọc lên thành rừng cây ô rô, trâu bò không thể chui vào được. Nhớ lời nguyền trước khi ra trận, dân 2 làng đã tôn ông Nguyễn Kính làm thành hoàng thờ ở điện ngang cùng bà mẹ ông. Sau đó, vua Triều Nguyễn đã sắc phong ông là Thượng đẳng phúc thần và bà mẹ là Quốc thái phu nhân. Cứ đến 11, 12 tháng Giêng hàng năm lại mở hội để tưởng nhớ vị thành hoàng và tổ chức các nghi tế dâng lên cụ Kính và bà Quốc thái phu nhân những chiếc bánh chưng, món rau cần nộm bún và những đĩa trầu têm cánh phượng để nhớ lại một thời nhân dân đã nuôi dưỡng bà mẹ của cụ Kính.

Lệ thi gói bánh thờ cũng bắt nguồn từ sự tích đó. Hàng năm, các vị chức sắc trong làng dành hẳn 1 sào ruộng tốt giao cho các giáp được phân công gói bánh thờ. Giống nếp cấy để gói bánh phải là nếp cái hoa vàng vừa thơm vừa dẻo.
Theo hương ước của làng, mỗi giáp được giao gói 2 chiếc bánh. Bánh gói theo kiểu bánh tày, có chiều dài 50cm, đường kính bánh đã bóc bỏ lá phải đạt 20cm. Mỗi chiếc bánh nặng 2,5kg (trừ bỏ lá). Ở làng tôi chỉ có 3 nhà có nồi đồng có đường kính 60cm, đó là những nhà giàu, sắm chỉ để luộc bánh thờ mỗi năm 1 lần.
Người được chọn gói bánh thờ phải là người có đạo đức tốt, vợ chồng song toàn, không can án, không có tang. Sau khi thu hoạch lúa nếp cấy ở ruộng của làng, người được gói bánh thờ phải sàng sảy kỹ lấy hai yến thóc nếp để riêng vào một chiếc chum để thóc không bị ẩm hoặc mối mọt. Tết đến mang thóc ra phơi khô, sàng sảy lần nữa để khi xay giã gạo không bị gãy nát.

Lá dong để gói bánh thờ phải chọn lá to và dài đủ vừa với kích thước của bánh thờ. Ruộng để cấy lúa gói bánh thờ chỉ làm 1 vụ lúa mùa (gặt vào tháng 10), vụ chiêm không cấy lúa mà chỉ để trồng đậu. Thu hoạch đậu vào tháng 4 xong cũng phải chọn lấy 2kg đậu ngon, loại bỏ hát lép.

Vào 27, 28 tháng chạp, người được giao gói bánh thờ phải xay giã gạo, khi xay gạo xong đem giã phải cho ít lá dứa, lá mây trộn vào gạo để giã cho hạt gạo có màu xanh biếc. Còn đậu cũng phải xay trước và loại bỏ những hạt bị nát. Bánh thờ to như vậy nên không thể đem gạo gói n_ mà phải đồ gạo cho chín như đồ xôi; đậu sau khi đãi sạch vỏ, cũng phải đem nấu chín.

Xôi dỡ ra để nguội, lá dong được xếp can nhau 3-4 lá, để xôi vào dạt ra cho đều, vê đậu thành khúc to bằng chiếc vỏ chai, rồi đặt vào giữa, sau đó vén xôi hai bên lại cho kín nhân đậu. Vén lá 2 bên để tạo thành chiếc bánh tày dài khoảng 60cm, sau đó quấn lạt giang cho chiếc bánh tròn đều.

Sau khi gói xong phải cho bánh vào nồi đồng đổ nước nóng vào luộc. Muốn cho bánh dẻo, khi sôi đều, nước trồi lên trên bánh, phải tắt bếp khoảng 2-3 giờ để cho nồi bánh nguội hẳn rồi mới đun lại, khi nước sôi lần 2 được 15 phút mới vớt bánh ra lăn cho bánh tròn đều là được. Cái khó của việc gói bánh tày là khi cắt bánh ra nhân phải ở chính giữa, bánh phải mềm và đủ kích thước, có màu xanh lá cây mới đạt.

Ngày hội bắt đầu từ 11 tháng Giêng, từ sáng sớm, thanh niên trai tráng của các giáp mặc áo dài thắt lưng đỏ, quần trắng đội mâm bánh có 2 chiếc phủ vuông vải điều cùng bà con kéo nhau ra đình. Tại sân đình, các cụ đã để sẵn 4 chiếc bàn, bánh được xếp lên bàn để các cụ từ đưa vào cung thờ thánh, sau đó cuộc tế thần bắt đầu. Sau khi tế xong, Ban giám khảo có đủ các cụ chức sắc của 4 giáp cùng chấm giải.

Tất cả bánh của 4 giáp được bóc bỏ lá để cân từng chiếc, sau đó chấm màu bánh, nhân bánh phải tròn đều ở chính giữa. Nếu bánh thiếu cân, bánh có màu vàng hoặc nhân bị lệch sẽ bị phạt. Nếu bánh dẻo, mềm, có màu xanh, nhân ở chính giữa, khuôn bánh tròn đều sẽ được giải 3 quả cau và 3 tiền (mỗi tiền bằng 60 đồng).

 

Giáp nào được giải sẽ được tổ chức rước bánh và giải về để chia cho các hộ trong giáp. Giải thưởng không lớn, nhưng có tác dụng động viên bà con tích cực cấy giống lúa nếp cái và trồng đậu để có nguyên liệu gói bánh vào dịp tết. Người gói bánh được giải sẽ được may mắn cả năm, ăn nên làm ra và được mọi người kính nể. Do có tục gói bánh thờ nên ở quê làng Phú Đa vẫn gói bánh ăn tết theo kiểu bánh tày (miền Nam gọi là bánh tét).

Bạn có thể dễ dàng chọn cho mình một khách sạn ở hà nội phù hợp cho mình. Hoặc bạn có thể chọn một nơi nghỉ ngơi chẳng hạn như Asean Resort & Spa ở 21A Hòa Lạc, Thạch Thất, Hà Nội, Việt Nam

Đến ASEAN Resort & Spa, du khách chắc hẳn sẽ rất ngạc nhiên bởi ngay gần trung tâm Hà Nội lại có một thiên đường đẹp như trong mơ, phù hợp cho cả bốn mùa, nơi đáp ứng tốt nhất nhu cầu về nghỉ dưỡng, ẩm thực, hội nghị hội thảo và vui chơi giải trí… Chắc chắn sẽ tiết kiệm được cho bạn nhiều thời gian, tiền bạc trong khi vẫn có thể sử dụng những dịch vụ đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Chỉ cách trung tâm thủ đô Hà Nội 35 km về phía Tây theo đường cao tốc Láng Hòa Lạc, du khách sẽ đến với ASEAN Resort & Spa, khu du lịch sinh thái thuộc vùng núi Ba Vì bốn mùa cỏ cây hoa trái xanh tươi, là một quần thể nghỉ dưỡng sang trọng nằm trong khuôn viên gần 20 hecta với đầy đủ các hạng mục tiện nghi, bao gồm 100 phòng biệt thự và bungalow hiện đại kết hợp với phong cách truyền thống, hệ thống bể bơi, bể sục đa năng, cùng hệ thống nhà hàng, phòng hội nghị và khu vui chơi sôi động. ASEAN Resort & Spa là điểm đến lý tưởng cho kỳ nghỉ cuối tuần cùng bạn bè và gia đình, hay những buổi hội thảo quan trọng với đối tác và đồng nghiệp.
ASEAN Resort & Spa bao gồm tổ hợp khu biệt thự và khu khách sạn với các phòng được thiết kế và xây dựng theo kiểu nhà gạch truyền thống của đồng bằng Bắc Bộ, cùng với trang thiết bị nội thất đạt tiêu chuẩn 5 sao. Hầu hết các biệt thự đều được thiết kế có thềm và mái hiên để du khách có thể ngả mình trên những chiếc ghế tre êm ái mà thưởng ngoạn vẻ đẹp bao la, tinh khôi của một vùng cỏ cây hoa trái Ba Vì, hay ngắm nhìn dòng suối Ninh Khiêu thơ mộng.
Trong khi các khu nghỉ dưỡng khác được yêu thích bởi hương vị của biển cả, thì ASEAN Resort & Spa lại hấp dẫn du khách bằng các loại hình dịch vụ chất lượng cao. Khu Spa với các sản phẩm cao cấp và đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiệm sẽ đem đến cho bạn những phút giây thư giãn, thoải mái: dịch vụ chăm sóc da mặt với các liệu pháp giúp nâng cơ, làm trẻ hóa làn da, qua các bước chăm sóc kỹ lưỡng và ổn định mang đến cho bạn làn da tươi sáng, khỏe mạnh nhất. Bạn còn có thể lựa chọn các gói massage đá nóng, foot massage, massage toàn thân… để cảm giác mệt mỏi của những ngày làm việc căng thẳng hoàn toàn tan biến.
Thêm vào đó, nỗi lo lắng về gia đình đối với chị em phụ nữ cũng sẽ được giải tỏa hoàn toàn, bởi bên cạnh các dịch vụ chăm sóc da, ASEAN Resort & Spa còn cung cấp nhiều loại hình vui chơi giải trí hấp dẫn như trượt cỏ, đi xe đạp đôi câu cá sấu, bơi, bắn cung, đốt lửa trại hay chơi tennis và nhiều trò chơi mang đậm chất dân gian truyền thống của những miền quê phía Bắc. Điều đó sẽ đem đến những khoảng thời gian tuyệt vời cho gia đình bạn.
Ngoài ra, để phục vụ nhu cầu giải trí cao cấp của du khách, ASEAN Resort & Spa còn có một sân golf 9 lỗ. Trong đó có 8 lỗ par 3 và 1 lỗ par 4 được xây dựng trên diện tích 5 ha uốn lượn quanh các khu biệt thự, hòa cùng dòng suối Ninh Khiêu bốn mùa trong xanh. Các lỗ par 3 có chiều dài từ 60 yard đến 120 yard, riêng par 4 có chiều dài 250 yard sẽ là một thách thức không nhỏ cho các tay golf và cũng là cơ hội để họ đánh gậy gỗ với đường xuynh tối đa. 
ASEAN Resort & Spa là điểm đến hấp dẫn cho ngày cuối tuần hoàn toàn thư giãn của du khách, nơi lý tưởng để sum vầy, vui vẻ bên gia đình, bạn bè và tổ chức những cuộc hội thảo, hội nghị quan trọng với đối tác trong một không gian vừa sang trọng vừa gần gũi với thiên nhiên, cùng phong cách phục vụ nhiệt tình, chu đáo và hệ thống cơ sở vật chất hiện đại tiện nghi của những khu nghỉ dưỡng mang đẳng cấp quốc tế.

Sau đó thăm Chùa Thông

Nằm trên gò đất cao hay còn gọi là Gò Chùa Thông xã Tân Xã, huyện Thạch Thất, Hà Nội,

Đây là nơi lưu giữ di chỉ, được phát hiện 1965. Hiện vật có đồ đá, đồ đồng, đồ xương, đồ gốm. Thuộc thời đại dá mới và đồ đồng, khoảng 3000 – 2000 trước CN.

Xôi cốm: Hương vị thu Hà Nội

• 
  

Những ngày giữa tháng 7, những tia nắng chói chang của mùa hè dần dịu bớt nhường chỗ cho những cơn mua rào cuối mùa, những buổi chiều phớt lạnh...cảnh vật như đang chuẩn bị đón một mùa thu mới đang về. Hà Nội sắp sang thu, một mùa xôi cốm mới lại về làm nức lòng biết bao tín đồ của thứ quà tinh tế này.

Xôi là món ăn sáng quen thuộc của người dân Hà Nội, nhưng xôi cốm thì chỉ có thể được thưởng thức trong một khoảng thời gian ngắn, khi sắc thu tràn ngập phố phường. Nét quyến rũ đặc trưng của xôi cốm chính là mùi lúa non và hương thơm tinh khiết của hạt sen, lá sen.

Để có một đĩa xôi cốm thơm ngon, phải chọn loại cốm hơi già cánh từ làng Vòng, địa danh nổi tiếng lâu đời về món đặc sản dân dã này.

Công đoạn nấu xôi cốm cũng phức tạp và cầu kỳ hơn so với những loại xôi thông thường. Nguyên liệu chính là hạt cốm phải được để trong chiếc rổ dày mắt, nhúng vào một chậu nước ấm pha đủ độ rồi nhấc ra ngay. Xôi cốm ngon hay không phụ thuộc phần lớn vào khâu này, nếu nước quá nóng hoặc người nhúng chậm tay chút thôi thì hạt cốm đã nhạt thếch, nát toét và xôi cốm không còn ngon nữa.

Khi nấu xôi phải chú ý lúc xôi vừa chín tới, hạt nở đều, mềm dẻo là bắc ngay ra, nếu không sẽ bị nát và mất đi hương vị thơm ngon đặc trưng của cốm. Tiếp đó rắc chút đường kính vừa đủ độ ngọt dịu và đồ xôi thêm lần nữa cho ngấm đường và chín dẻo rồi rải ra mâm. Vị ngon của xôi cốm sẽ không trọn vẹn nếu thiếu chút hạt sen, đỗ xanh ninh nhừ giã nhỏ và chút dừa nạo đảo qua đường và ít mỡ.

Xôi cốm không chỉ hấp dẫn ở vị thơm dẻo của hạt cốm mà còn đánh thức cả khứu giác và thị giác của người ẩm thực. Đó là sự hòa hợp tới kỳ diệu giữa những màu sắc thiên nhiên, bao gồm màu xanh non của cốm, màu trắng ngà của hạt sen, điểm xuyến lấp ló màu trắng sữa của dừa, vàng đỗ xanh, hơn cả là mùi thơm ngọt, thanh tinh khiết của lúa non và sen, gợi nhớ về cảnh đồng quê Việt vào thu yên bình êm ả.

Khi thưởng thức, xôi cốm dẻo mềm chứ không cứng hạt như xôi thường, thơm phức mùi lúa non hòa cùng vị ngòn ngọt của đường, bùi của đỗ xanh và sen, chút sậm sựt của những sợi dừa.

Hà Nội sắp sang thu, một mùa xôi cốm mới lại về mang theo cảm giác nôn nao chờ đợi để được thưởng thức thứ quà đặc trưng của người Hà Nội mà mỗi năm chỉ có một lần khiến ai đi xa cũng chẳng thể nào quên.